De huisartsopleiding en planetary health
Teamdag maart 2023
Vanuit co-creatie tussen alle huisartsopleidingen ontwikkelde de Landelijke werkgroep ‘Planetary Health in de Huisartsopleiding’ een landelijke onderwijstoolbox en met de NHG digitaal onderwijs over de rol en kansen die de huisarts heeft om bij te dragen aan duurzamere zorg. Het resultaat, de NHG-e-learning Klimaat & gezondheid, zal in 2024 online staan. De e-learning gaat in op de toename van en verscheidenheid aan ziektes in de spreekkamer door klimaatverandering, de uitstoot en vervuiling door medicatievoorschriften in de huisartsenzorg, en hoe je als huisarts de vertrouwensband met de patiënt kunt inzetten voor gedragsverandering.
Dankzij de ontwikkeling van de landelijke onderwijstoolbox krijgen onze aios huisartsgeneeskunde tijdens hun opleiding aangeleerd hoe ze goede zorg kunnen leveren m.b.t. huidige en toekomstige klimaat- en milieugerelateerde casuïstiek in de spreekkamer (adaptatie), en worden ze aan het denken gezet om zelf klimaat- en milieuvriendelijke zorg (mitigatie) te bieden. Alle eerstejaarsgroepen krijgen sinds dit jaar de basismodule ‘Ecologische crisis en gezondheid’. In het derde opleidingsjaar is duurzaamheid een thema geworden bij het ontwerpen van de eigen ideale praktijk, het kwaliteitsverbeterproject en binnen de opdracht Maatschappelijk handelen.
Tijdens de zomercursus konden nieuwsgierige of juist sceptische derdejaars aios en hun docenten kiezen voor een onderwijsdag over Planetary Health met als titel “Huisartsenzorg GROEN, hoe gaan we het doen?”. De drie bijzondere gastsprekers maakten de vertaalslag van klimaatwetenschap naar de praktijk van de huisarts. Klimaatwetenschapper Ernst-Jan Kuiper legde de basis van klimaatwetenschap uit. Projectcoördinator Planetary Health-onderwijs Erasmus MC Juliette Mattijsen speelde een kaartspel waarbij de aios werden uitgenodigd actief te reflecteren op hun rol en taak als zorgprofessional binnen de ecologische crisis. Groene huisarts Margarita Vossen maakte de concrete vertaling van de klimaatwetenschap naar de zorg in de huisartspraktijk.
Green Team en Taskforce duurzaamheid
Binnen de afdeling Huisartsgeneeskunde hebben we een Green Team dat succesvol is in het stimuleren van het management en collega’s om groenere keuzes te maken. Zo krijgen nieuwe medewerkers geen bloemen meer, maar worden er vier bomen geplant door Trees for all en zijn de lunches met personeel, aios en opleiders vegetarisch geworden. Ook is de cadeaubon die medewerkers voor hun verjaardag ontvangen nu een cadeaukaart die bij veel fysieke winkels inwisselbaar is, waaronder zaken die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan. Het Green Team houdt zich verder bezig met het ontwikkelen van onderwijs over Planetary Health en de implementatie van duurzaamheid in bestaand onderwijs. Het geeft tips voor het realiseren van groene keuzes, brengt nieuwsbrieven uit, organiseerde een filmavond en gaf presentaties op teamdagen.
Binnen het Erasmus MC is de taskforce ‘Een duurzaam Erasmus MC’ opgezet. De Green Teams organiseerden met de taskforce een week van de duurzaamheid in 2023. Het doel was om bij te dragen aan het vergroten van de kennis en bewustwording over duurzaamheid binnen het Erasmus MC en daarbuiten. Er werden kennissessies en lezingen georganiseerd en rondleidingen gegeven.
NVMO-werkgroep Planetary Health
Bijna alle medische opleidingen, waaronder ook de universitair medische centra, onderkennen de noodzaak van groene en klimaatneutrale zorg met minimale uitstoot van broeikasgassen en impact op onze leefomgeving, en ondertekenden de Green Deal Duurzame Zorg. Ook de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) roept medische opleidingen op Planetary Health in de curricula op te nemen.
Op initiatief van twee leden van de landelijke projectgroep Planetary Health in de huisartsopleiding is er een nieuwe NVMO-werkgroep Planetary Health in het leven geroepen. Onze docent Planetary health, Lisa de Jonge, zal voorzitter worden van deze werkgroep.
Het doel van deze werkgroep is om binnen de NVMO zorg- en onderwijsprofessionals (binnen HBO, WO en de medische vervolgopleidingen) met elkaar te verbinden om kennis en expertise uit te wisselen, onderwijs- en onderzoeksideeën te delen en onderlinge samenwerking te versterken.