Een nieuw Landelijk en Lokaal OpleidingsPlan (LOP)
In maart werd het Landelijk OpleidingsPlan (LOP) met de beschrijving van het doel, de structuur en de inhoud van de huisartsopleiding ingevoerd. Het project was een co-creatie met een groot aantal aios, opleiders en docenten van alle huisartsopleidingen, in afstemming met alle hoofden, coördinatorenoverleggen binnen Huisartsopleiding Nederland, LHOV, LOVAH, het landelijk overleg Onderzoek van onderwijs, vertegenwoordigers van patiënten en inhoudelijke en didactische deskundigen.
Met het LOP leiden we de huisartsen van morgen op: huisartsen die flexibel zijn, veerkracht tonen en zelf de regie over hun werk nemen. Aan het eind van de opleiding is de aios in staat om zelfstandig huisartsgeneeskundige zorg te verlenen in een dynamische maatschappij.
Lokale voorbereidingen op de invoering van het nieuwe LOP beschreven we in de jaarbeelden van 2022 en 2023: een nieuwe Rotterdamse missie en visie, veilig opleiden van aios, zelfsturend leren (keuzeonderwijs op de terugkomdag en vrije keuze en keuzeopdrachten), planetary health, voortgangsgesprekken in de driehoek, docentprofessionalisering en een kwaliteitscyclus voor opleiders. Deze onderwerpen geven al een goed beeld van concrete veranderingen door het LOP. Centraal staat het zorgdragen dat de aios zelf de regie houden in hun curriculum. Het draait om de drie doeldomeinen van waardevol onderwijs volgens onderwijsfilosoof Gert Biesta: kwalificatie (vakbekwaamheid), socialisatie (integratie in de beroepsgroep) en subjectificatie (eigenheid binnen de grenzen van de beroepsgroep). Zie ook het artikel in Augustijn van juni 2024 (p 12). Naar aanleiding van de herziening van het LOP hebben we in 2024 een tegel Lokaal Opleidingsplan gemaakt op de nieuwe onderwijsbank waar makkelijk doorgeklikt kan worden naar achterliggende documenten.
Beoordeling en besluitvorming
We actualiseerden onze lokale visie op beoordeling en besluitvorming aan de hand van de vier pijlers van het nieuwe landelijk opleidingsplan: expertoordeel (van opleider en docenten), voortgangsgesprekken in de driehoek, beeld van de aios (veelvuldige zichtbaarheid aangevuld met observatie-instrumenten of toetsen) en een vangnet (bij twijfel over het competentieniveau, onvoldoende beeldvorming of een GBT).
Landelijk kwamen er nieuwe CompetentieBeoordelingsLijsten (ComBels) voor aios, opleiders en docenten en voor de stages in jaar 2 (Klinische stage, Chronische zorgstage en GGZ-stage), waarbij de nadruk ligt op narratieve feedback en op het leerproces van de aios. De basis is het zichtbaar zijn en het daaruit voortkomende beeld van de aios over waarmee hij bezig is. Als we niet kunnen beoordelen, wordt de aios gevraagd meer te laten zien. Er zijn geen cijfers meer. De door de aios te ondertekenen Eigen Verklaring geeft een overzicht van documenten die aan het einde van de opleidingsfases minimaal in het e-portfolio verwacht worden. De Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets (LHK) wordt alleen nog educatief en niet meer selectief ingezet.
Voortgangsgesprekken in de driehoek
Vanuit het LOP wordt richting gegeven aan het houden van voortgangsgesprekken in de driehoek van aios, opleider en docenten. In 2024 werd ook in Rotterdam aanvang gemaakt met het implementeren van deze manier van voortgangsgesprekken. De pilot Voortgangsgesprekken in de driehoek, waarbij de eerstejaars aios, diens opleider en een van de groepsdocenten samen het eerste voortgangsgesprek voeren, werd goed ontvangen door zowel aios, opleiders en docenten en structureel geïmplementeerd in het eerste jaar. Dit eerste voortgangsgesprek na vier maanden heeft tot doel het versterken van de opleiding in de driehoek, het signaleren van mogelijke knelpunten bij aios of in de opleidingssituatie in de praktijk met de opleider (leerklimaat) en is expliciet gericht op leerdoelen (hoe die op te stellen, hoe eraan te werken en hoe te vervolgen).
Uit de evaluaties bleek dat aios het veilig vonden om alles te bespreken, alle drie de perspectieven goed aan bod kwamen en de hybride vorm (met de opleider digitaal aanwezig) boven verwachting goed werkte. Randvoorwaarden waren voldoende beschikbare tijd, een duidelijke agenda met voorzitterschap door de docent en dat de aios en opleider goed geïnstrueerd zijn om te voorkomen dat de ComBeL-opleider werd herhaald.
In 2024 voerden we dit ook in voor de derdejaars aios die startten vanaf september 2023. Als een cohort klaar is, instrueren de docenten daarvan de docenten van het volgende cohort.
We zijn nog bezig met de invoering van voortgangsgesprekken in de driehoek in het tweede jaar.
Keuzestage bij GezondheidsZorg Asielzoekers
Hoe leerzaam is het om in het derde jaar tijdens je opleidingsperiode in de huisartspraktijk óók in een gezondheidscentrum te werken waar je huisartsenzorg voor asielzoekers levert?
De huisartsopleiding maakte dit mogelijk in het kader van de individualisering en zelfsturing. Een van onze deelnemende aios werd hierover geïnterviewd in Augustijn juni 2025 pagina 14
Wetenschapsstage
Aios die vrijstelling hebben gekregen voor een CZ- of GGZ-stage kunnen de vrijstelling gebruiken voor verkorting van de opleiding, maar ook voor een wetenschapsstage van drie maanden. De aios doet (een deel van) wetenschappelijk onderzoek op het gebied van huisartsgeneeskunde en de vertaling hiervan naar de praktijk. Hij beschrijft zijn bevindingen in een artikel dat geschikt is voor publicatie in een huisartsgeneeskundig blad en presenteert zijn onderzoek, op een huisartsgeneeskundig congres en/of de wetenschapsochtend van de huisartsopleiding. Het MERGE-team begeleidt deze reeds gepromoveerde en niet-gepromoveerde aios. Zie Augustijn juni 2025 pagina 9.
Ook biedt het MERGE-team begeleiding bij de differentiatie Wetenschappelijk onderzoek, dat op ieder instituut te volgen is.